WIELUŃ
MAPA POWIATU WIELUŃSKIEGO
Herb Gminy:
Ludność:
Wg danych z grudnia 2006 r. na terenie gminy było zameldowanych 34 531 osób. Na dzień 03 czerwiec 2008 r. zameldowanych na pobyt stały jest 33 438 osób. Na dzień 31 marca 2009 r.zameldowanych na pobyt stały jest 33 985 osób.
Gęstość zaludnienia wynosi ponad 266 osoby/km2.
Gęstość zaludnienia wynosi ponad 266 osoby/km2.
Liczba osób zameldowanych w poszczególnych miejscowościach:
Grudzień 2006 | 03 Czerwiec 2008 | 31 Marzec 2009 | ||||||
Wieluń | - | 25 741 | - | 25 255 | - | 25 107 | ||
Bieniądzice | - | 224 | - | 214 | - | 221 | ||
Borowiec | - | 68 | - | 71 | - | 75 | ||
Dąbrowa | - | 1 151 | - | 1 223 | - | 1 238 | ||
Gaszyn | - | 826 | - | 833 | - | 840 | ||
Jodłowiec | - | 297 | - | 280 | - | 278 | ||
Kadłub | - | 544 | - | 549 | - | 539 | ||
Kurów | - | 865 | - | 881 | - | 893 | ||
Małyszyn | - | 153 | - | 152 | - | 151 | ||
Masłowice | - | 784 | - | 788 | - | 790 | ||
Nowy Świat | - | 76 | - | 72 | - | 73 | ||
Olewin | - | 436 | - | 423 | - | 430 | ||
Piaski | - | 80 | - | 73 | - | 74 | ||
Ruda | - | 1 217 | - | 1 204 | - | 1 215 | ||
Rychłowice | - | 156 | - | 159 | - | 160 | ||
Sieniec | - | 463 | - | 428 | - | 424 | ||
Srebrnica | - | 121 | - | 117 | - | 114 | ||
Starzenice | - | 186 | - | 197 | - | 196 | ||
Turów | - | 669 | - | 667 | - | 672 | ||
Urbanice | - | 155 | - | 161 | - | 159 | ||
Widoradz | - | 319 | - | 335 | - | 336 | ||
Położenie i obszar
Powierzchnia całej gminy - 131,2 km2
w tym miasto Wieluń 16,9 km2.
w tym miasto Wieluń 16,9 km2.
Gmina miejsko-wiejska Wieluń położona jest w południowo-zachodniej części województwa łódzkiego na pograniczu mezoregionów fizycznogeograficznych: Wyżyny Wieluńskiej (południowa i środkowa część gminy) wchodzącej w skład Wyżyny Śląsko-Krakowskiej oraz Wysoczyzny Złoczewskiej (część północno-zachodnia gminy) i Kotliny Szczercowskiej (część północno-wschodnia) należących do Niziny Południowowielkopolskiej.
Wyżyna Wieluńska stanowi najwyższą część gminy, ma również najbardziej urozmaiconą rzeźbę, dla której charakterystyczne są pagórki morenowe ze skałami jurajskimi w podłożu. Wysoczyzna Złoczewska to falista wysoczyzna morenowa o niewielkich deniwelacjach, Kotlina Szczercowska urozmaicona jest pagórkami i wydmami parabolicznymi.
Najwyższym punktem gminy jest szczyt wzniesienia koło Kadłuba (238,6 m n.p.m.), najniższy znajduje się w dolinie rzeki Pyszna na północno-wschodniej granicy gminy (ok. 165 m n.p.m.).
Miasto jest siedzibą powiatu i stanowi regionalny ośrodek gospodarczy, handlowy, oświatowy i kulturalny. Gmina obejmuje miasto Wieluń i 20 sołectw: Bieniądzice, Borowiec, Dąbrowa, Gaszyn, Jodłowiec, Kadłub, Kurów, Małyszyn, Masłowice, Niedzielsko, Nowy Świat, Olewin, Ruda, Rychłowice, Sieniec, Srebrnica-Piaski, Starzenice, Turów, Urbanice i Widoradz.
Sąsiaduje z innymi gminami powiatu wieluńskiego: Czarnożyły, Biała, Mokrsko, Skomlin, Ostrówek, Osjaków, Wierzchlas i Pątnów.
W Wieluniu krzyżują się krajowe i międzynarodowe szlaki komunikacyjne. Komunikacja Odległości od większych miast:
- Warszawa - 220 km
- Częstochowa - 70 km
- Łódź - 100 km
- Opole - 85 km
- Wrocław - 122 km.
- Częstochowa - 70 km
- Łódź - 100 km
- Opole - 85 km
- Wrocław - 122 km.
Historia Wielunia
Według legendy, historia Wielunia zaczęła się w roku 1217. Legenda ta mówi że książę wielkopolski Władysław Odonicz, polując w okolicach Rudy, zapuścił się za jeleniem w gęstą puszczę. W pewnym momencie jeleń znikł, a na niebie ukazał się księciu baranek stojący nad kielichem. Na pamiątkę tego wydarzenia miał książę wybudować klasztor. Od jelenia miasto miało pierwotnie nazywać się Jeleń, potem Wieleń i ostatecznie Wieluń. Dlatego herb Ziemi Wieluńskiej, przedstawia baranka z chorągiewką z krzyżem. Znaleziska archeologiczne wskazują jednak na znacznie starsze osadnictwo tego miejsca, sięgające 2500 lat p.n.e. W roku 1283 Książe Przemysł II nadał Wieluniowi prawa miejskie. To królewskie miasto było do końca XIII w. siedzibą kasztelanii, od XIV w. stolicą Ziemi Wieluńskiej i Księstwa Wieluńskiego. W XVI w. Wieluń zaliczano do najpiękniejszych miast Polski. Działała tu wtedy filia Akademii Krakowskiej, liczne cechy rzemieślnicze oraz własny teatr. Podczas II rozbioru Polski w 1793 r. ziemię wieluńską zagarnęli Prusacy włączając ją w skład nowo utworzonej prowincji tego państwa - Prus Południowych. Pod względem administracyjnym należała początkowo do departamentu piotrkowskiego, a po III rozbiorze wcielono ją w 1796 r. do departamentu kaliskiego. Po wkroczeniu na ziemie polskie wojsk napoleońskich utworzono w 1807 roku Księstwo Warszawskie, w którym znalazł się też powiat wieluński.Po odzyskaniu niepodległości, na mocy rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych z dnia 14 listopada 1918 roku powiat wieluński powrócił do przedwojennych granic administracyjnych. Na jego czele stanął komisarz rządu - Ignacy Bąkowski.Dnia 2 VIII 1919 roku utworzono województwo łódzkie w granicach którego znalazł się powiat wieluński, a na stanowisko starosty powiatowego minister spraw wewnętrznych powołał Stanisława Kaczyńskiego, który swą funkcję sprawował do 1926 roku. Najbardziej tragiczny w historii miasta był dzień 1 IX 1939 r., kiedy to na bezbronne i uśpione miasto spadły bomby. To właśnie tutaj o godz. 4.40 1 września 1939 roku rano I dywizjon 76 pułku bombowców nurkowych imienia Immelmanna hitlerowskiej Luftwaffe, pod dowództwem kapitana Waltera Siegela rozpoczął pierwsze bombardowania II wojny światowej. Pierwszym celem tych nalotów był wieluński szpital. Kilkakrotne kolejne bombardowania spowodowały zniszczenie miasta w 75%, a ok. 1200 mieszkańców straciło życie. Najbardziej zniszczone zostało zabytkowe śródmieście. Pomimo tego przetrwało tu szereg ciekawych śladów z przeszłości Wielunia: fragmenty fortyfikacji miejskich z basztami z XIV w., średniowieczny układ ulic, ślady fosy opasającej miasto, ruiny dawnej kolegiaty. Po wojnie miasto przeżywa lepsze i gorsze okresy, lecz systematycznie rozwija się. Dzisiejszy, 30-tysięczny Wieluń nadal pozostaje stolicą regionu. Samorządowy model kierowania miastem i inwencja Wielunian sprzyjają ciągłemu i przemyślanemu rozwojowi miasta.
Tu rozpoczęła się wojna
Według informacji zawartych w dzienniku bojowym 76 eskadry, 1 września dwie minuty po piątej (czyli o 4.02 czasu polskiego), 29 „stukasów” wystartowało z lotniska Nieder-Ellguth (obecnie Ligota Dolna), pomiędzy Wrocławiem a Opolem i o godz. 4.35 miejscowego czasu, pojawiło się nad Wieluniem. Zaraz potem spadły pierwsze bomby na miasto. Atak na Wieluń nastąpił zatem pięć minut przed pierwszym strzałem niemieckiego pancernika Schleswig-Holstein na Westerplatte.
Za tym, że pierwszy atak na Wieluń nastąpił przed 4.45 przemawiają także relacje wielunian – naocznych świadków tamtych wydarzeń oraz funkcjonariuszy Straży Granicznej pełniących służbę rankiem 1 września, którzy obserwowali samoloty hitlerowskie lecące w kierunku miasta.
Rozpoczęcie się II wojny w Wieluniu, a nie na Westerplatte, potwierdziła Główna Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Stający na jej czele prof. W. Kulesza stwierdził: „Według naszych ustaleń II wojna światowa tak naprawdę rozpoczęła się od bombardowania Wielunia, na kilka minut przed salwą pancernika Schleswig-Holstein w kierunku Westerplatte”.
Cel
W przededniu wojny Wieluń był 15-tysięcznym miasteczkiem położonym 21 km od granicy polsko-niemieckiej. Nie było tu żadnego przemysłu, wielunianie utrzymywali się z rolnictwa, handlu i rzemiosła. W mieście nie było wojska, informacje o przebywających w Wieluniu żołnierzach polskich czy polskiej brygadzie kawalerii zawarte w relacji lotnika Luftwaffe (cytowanego niżej) biorącego udział w ataku, nie są prawdziwe. Prawdopodobnie miały one na celu usprawiedliwienie nalotu na ludność cywilną.
Wieluń nie stanowił także zaplecza aprowizacyjnego dla polskich oddziałów ze względu na bliskość granicy z Niemcami i nie był także węzłem drożnym o strategicznym znaczeniu.
Nic nie wskazywało więc na to, że stanie się on celem niemieckiego ataku wczesnym rankiem 1 września 1939 r. Niewiadomo też dokładnie, dlaczego zostało zaatakowane wówczas akurat to bezbronne miasto. Przypuszcza się, że Niemcy chcieli wzbudzić chaos i panikę wśród ludności cywilnej, wytworzyć atmosferę strachu i niepewności. Uciekający bowiem z miasta do innych miejscowości ludzie opowiadali o tym, co się działo w Wieluniu i wiadomości o ataku przenikały w głąb kraju.
Niemiecki dziennikarz Joachim Trenkner stwierdził, że Luftwaffe z premedytacją wybrała bezbronne i otwarte miasteczko, by przetestować nowy bombowiec Ju 87 B.
ŹRÓDŁO: http://www.historiawielunia.uni.lodz.pl/1wrzesnia2.html
Parafia Nawiedzenia NMP w Wieluniu
Historia
Parafia istniała z pewnością w 1308 r. p.w. św. Michała. Po pożarze miasta w 1335 r. król Kazimierz Wielki odbudował je, wybudował zamek i kościół szpitalny, który w 1388 r. oddał paulinom. 24 października 1419 r. arcybiskup Mikołaj Trąba przeniósł kolegiatę, ze zniszczonej Rudy do kościoła parafialnego w Wieluniu. Kolegiata spaliła się wraz z miastem 28 czerwca 1631 r., odnowioną konsekrował arcybiskup Maciej Łubiński 19 kwietnia 1644 r. W XVII w. przybyły do Wielunia trzy zakony: siostry bernardynki - 30 września 1613 r., reformaci - 28 września 1629 r. i pijarzy - 1 sierpnia 1690 r.
W połowie XVIII w. na terenie parafii było 8 kościołów i jedna kaplica, 5 zakonów, studium filozofii i teologii reformatów, szkoły pijarskie, kolegiata i oficjalat. Po Kongresie Wiedeńskim i nowych rozgraniczeniach diecezji w Polsce, skasowano kapitułę kolegiacką w Wieluniu w 1819 r., a w kilka lat później zniesiono archidiakonat i oficjalat wieluński.
Po II wojnie światowej - w związku z rozwojem miasta z parafii Nawiedzenia NMP zostały wydzielone parafie: w 1969 r. parafia św. Wawrzyńca w Dąbrowie, św. Józefa w 1957 r., Najświętszego Imienia Maryi w Gaszynie - w 1987 r., św. Stanisława BM - w 1988 r., św. Barbary w 2000 r.
Pierwotny kościół parafialny murowany, trójnawowy z jedną wieżą w stylu gotyckim został zbudowany w XIII w. i rozbudowany po 1350 r. być może z fundacji Kazimierza Wielkiego. Był kolegiatą w latach 1419-1819. Uległ pożarowi wraz z miastem 1613 r., a 1 września 1939 r. został zbombardowany przez lotników niemieckich i chociaż mógł być odbudowany, został na rozkaz niemieckich władz okupacyjnych rozebrany do fundamentów w 1942 r.
Obecnym kościołem parafialnym jest kościół poaugustiański zbudowany w XIV w. przez Kazimierza Wielkiego dla ojców augustianów wraz z klasztorem. Pierwotnie gotycki z biegiem lat został zbarokizowany w latach 1660-1670 staraniem przeora oo. augustianów o. Amadeusza Małaczyńskiego. Po zgonie ostatniego zakonnika w 1893 r. przeszedł pod zarząd kapłanów diecezjalnych, w 1921 r. przekazany księżom misjonarzom św. Rodziny, przez nich otynkowany. Po bombardowaniu we wrześniu 1939 r. miał popękane mury i sklepienia, służył jako punkt zborny dla Żydów wywożonych do obozów i ogołocony z paramentów, ławek, konfesjonałów i dolnych części ołtarzy. Po wojnie z braku kościoła parafialnego w 1946 r. nabyty przez biskupa Teodora Kubinę dla parafii. Staraniem ks. Józefa Pruchnickiego w 1946 r. zabezpieczono i naprawiono pęknięcia ścian i sklepienia, a w 1947 r. uzupełniono brakujące części ołtarzy, wyposażono kościół w nowe konfesjonały i ławki, otynkowano wnętrze i pomalowano, sprowadzono organy z dawnej kolegiaty, wywiezione początkowo do Ożarowa, nabyto 3.432 m2 placu koło kościoła. W 1948 r. sprowadzono trzy dzwony, w latach 1949-50 wybudowano plebanię, zaś dawny budynek klasztorny, przeznaczono na wikariat, mieszkanie organisty, kancelarię i kaplice katechetyczne. Od 1956 r. prowadzono regotyzację kościoła, przełożono dach. Do końca prace te doprowadził następca ks. J. Pruchnickiego od 1964 r. ks. Edward Banaszkiewicz. Jego staraniem zabezpieczono kościół przez założenie ramy żelbetonowej nad prezbiterium i dodanie skarp przyporowych na północnej ścianie kościoła. Odtworzono w prezbiterium pierwotne okna gotyckie, wymieniono tynki, wyposażono od nowa prezbiterium. 20 października 1965 r. z chwilą reaktywowania Kapituły Wieluńskiej przez Pawła VI - kościół został podniesiony do godności kolegiaty. 5 września 1971 r. odbyła się przed kościołem koronacja obrazu NMP Pocieszenia koronami papieskimi. Staraniem ks. E. Banaszkiewicza gruntownie odrestaurowano i zabezpieczono w latach 1970-74 kościół w Gaszynie, a następnie kościół św. Barbary. Ostatnim wielkim dziełem ks. E. Banaszkiewicza była rekonstrukcja klasztoru poaugustiańskiego, w którym urządzono mieszkania dla księży oraz sale katechetyczne.
Aktualny proboszcz (od 1985 r.) ks. prałat Marian Stochniałek pokrył dach kolegiaty blachą miedzianą, odnowił tynki wewnątrz i zewnątrz świątyni, otynkował wikariat i plebanię, położył na głównych alejkach cmentarza grzebalnego chodniki z płyt betonowych i w lipcu 1992 r. rozpoczął budowę (wspólnie z Urzędem Miasta) kościoła cmentarnego, który poświęcił p.w. Miłosierdzia Bożego abp Stanisław Nowak 30 października 1993 r. W 1995 r. przeprowadzono remont organów wykonany przez p. Dominika Grochalskiego z Piotrkowa. W tym roku odnowiono ołtarz Matki Bożej Pocieszenia i zabytkową ambonę, a w następnym roku dwa ołtarze boczne. Prace wykonał Tadeusz Dudek z Olsztyna. W roku 1986 zniszczoną dachówkę na kościele zastąpiono blachą miedzianą. W 1997 r. prezbiterium zostało ubogacone dwoma obrazami: "Ostatnia wieczerza" i "Zmartwychwstanie Pana Jezusa", które namalował artysta Kweclich z Częstochowy. W 1998 r. w kolegiacie została ułożona nowa posadzka z płyt marmurowych "morawica". W tym też roku dokonana została renowacja i konserwacja tryptyku "Scena płaczu" przez zakład konserwatorski z Warszawy. W 1999 r. wykonano gruntowną renowację tynku na kolegiacie i dzwonnicy. Od ul. Zamenhofa zbudowano nowy parkan, a na placu przykościelnym zbudowano 7 drewnianych kapliczek ku czci siedmiu radości Matki Bożej Pocieszenia.
Źródło: http://trans-zugil.nazwa.pl/kolegiata/historia.html
Turystyka
Usytuowanie Wielunia na północnym krańcu Jury Krakowsko-Częstochowskiej stanowi o jego turystycznej atrakcyjności. Malownicza dolina rzeki Warty, obfitość form rzeźby krasowej - jaskinie, leje, studnie, skałki - ostańce, 2 parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody, ciekawe zabytki archeologiczne oraz liczne zabytki architektury zadowolą gusty każdego turysty. Muzeum Ziemi Wieluńskiej, Kościół Bożego Ciała czy staroszlachecki dworek w Ożarowie, to miejsca które również warto odwiedzić. Sieć dróg lokalnych umożliwia dotarcie do większości wymienionych miejsc samochodem, ewentualnie rowerem lub pieszo wzdłuż szlaków turystycznych.
Muzeum Ziemi Wieluńskiej
Dworek w Ożarowie
W skład majątku będącego własnością gminy Wieluń, którym administruje WOSiR wchodzą obecnie:
* Stadion Miejski, ul. Wojska Polskiego 38
W skład kompleksu wchodzą:
o boisko główne,
o trybuny na 650 miejsc siedzących - indywidualne siedziska plastikowe - z częściowym zadaszeniem,
o wokół boiska bieżnia lekkoatletyczna 400m;
o 2 boiska treningowe;
o pawilon mieszczący siedziby WOSiR, Wieluńskiego Klubu Sportowego, Rady Gminnej LZS,
o zaplecze - szatnie + prysznice, magazyny;
o obok płyty boiska głównego znajduje się ogólnodostępny mini skate-park.
Głównymi użytkownikami obiektu są: Wieluński Klub Sportowy oraz LZS Dąbrowa.
* Hala Sportowa przy ul. Częstochowskiej 35
Na obiekcie znajdują się:
o płyta główna o wymiarach 45 x 28,6m mieszcząca pełnowymiarowe boiska do piłki ręcznej, koszykowej i siatkowej,
o hala przystosowana jest do przeprowadzania zajęć treningowych na trzech boiskach do piłki siatkowej i dwóch boiskach do piłki koszykowej,
o Widownia: 324 miejsca siedzące stałe + trybuny rozkładane - 208 miejsc,
o szatnie + prysznice, magazyny.
* Pływalnia kryta przy ul. P.O.W. 14
Obiekt wyposażony w:
o nieckę pływacką o wymiarach 25x12,5m;
o widownię na ok. 100 osób,
o zaplecze - szatnie + prysznice,
o saunę dla ok. 6-8 osób,
o punkt gastronomiczny.
Pływalnia czynna od września do czerwca (poza sezonem letnim):
o poniedziałek - czwartek: 07:00 - 21:00 (sauna od 17:00)
o piątek: 07:00 - 22:00 (sauna od 17:00)
o sobota: 13:00 - 17:00 (sauna od 13:00)
* Pływalnia odkryta przy ul. Broniewskiego 4
W skład obiektu wchodzą:
o basen sportowy 50x21m + widownia ok. 150 miejsc,
o basek szkolny 56x38m,
o brodzik 38x10m,
o zaplecze - szatnie + prysznice,
o punkt gastronomiczny,
o boisko do siatkówki plażowej,
o dwa korty tenisowe - asfaltowe + ścianka treningowa,
o plac zabaw.
Pływalnia czynna w sezonie letnim (czerwiec - sierpień) w godz. 10:00 - 18:00 (w dni deszczowe nieczynna)
* Sala gimnastyczna przy ul. P.O.W. 14, obok pływalni krytej
Na obiekcie ponadto:
o siłownia,
o zaplecze - szatnie + prysznice,
o boisko trawiaste do piłki nożnej, siatkówki,
o bieżnia lekkoatletyczna.
* Lodowisko sztuczne - lokalizacja tymczasowa na os. Wyszyńskiego
o Lodowisko ma wymiary 40x20m,
o oświetlenie sztuczne,
o nagłośnienie,
o elektryczny system kontroli dostępu,
o wypożyczalnia łyżew (ok. 120 par).
Lodowisko czynne w sezonie zimowym (listopad - marzec), w zależności od warunków atmosferycznych, w godzinach:
o poniedziałek - piątek: 08:00 - 21:00
o sobota, niedziela, święta: 10:00 - 21:00
o przerwa na konserwację lodu w godz: 15:00 - 16:00
Informacje:
Media:
Radia- http://www.radiozw.com.pl
Telewiazja- http://tvk.wsm.wielun.pl
Gazety- http://www.dziennik.lodz.pl
Goniec Regionalny
Wieluniak
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz